Kaynak

Kaynak, iki malzemenin, ısı veya basınç veya her ikisini kullanarak, bir malzeme ilave ederek veya etmeden birleştirilmesidir.

Kaynak Çeşitleri

• Elektrik Kaynağı
• Elektrik ark kaynağı
• Gaz altı kaynağı
• Elektrik direnç kaynağı
• Oksi-Asetilen kaynağı

Kaynak işlerinde Başlıca Tehlikeler

• Işınlar
• Toz, gaz ve dumanlar
• Endüstriyel gazlar ve basınçlı gaz tüpleri
• Elektrik
• Kaynak yapılan ortamın özellikleri

Kaynak ışınları iyonlaştırıcı olmayan radyasyonlardan olup üç tiptir;

• Kızılötesi (Infrared) Işınlar; Gözlerde kum hissine, mercek ve komeada hasara ve deride yanıklara neden olurlar.
• Görünen Işınlar: Dalga boyları 700-400 nm arasındadır. Kaynak ışınlarının % 30’u bu tip ışınlardır. Işık stresi, yorgunluk ve mide bulantısı gibi etkileri vardır.
• Morötesi (Ultraviyole) Işınlar: En tehlikeli ışınlardır. Kısa süreli maruziyetlerde bile gözün saydam tabakasında yanıklara, katarakt hastalığına, giderek körlüğe neden olan ağır hasarlara yol açar. Morötesi ışınlar, deride ağır yanıkların oluşmasına ve uzun sürede de deri kanserine neden olur.

Kaynak işlerinde iş Kazaları

SGK 2015-2017 verileri

Kaynakla Oluşan Zararlı Gazlar

Kaynakla oluşan zararlı gazlar, asetilen, metan, propan, bütan gibi yanıcı gazların oksijen ile yanması sonucu karbonmonoksit, karbondioksit ve azot oksitler oluşur. Isının ve UV ışınlarının çevredeki havayı bozması sonucu azotdioksit ve ozon oluşur.

Kullanılan dolgu malzemesi, elektrot örtüsü ve malzeme metalinin ayrışması sonucu ve ana malzemede görülen çinko, bakır, kadmiyum ve kurşun gibi metallerin partikül ve buharları ile florür, klorür esaslı gazlar meydana gelir.

Karbon, kalay, demir, alüminyum metalleri düşük düzeye risk oluştururken, kadmiyum, krom, kurşun, vanadyum, mangan, civa, molibden, nikel, titan ve çinko ise irritan ve toksit etkiye sahip olduklarından kalıcı MESLEK HASTALIKLARINA neden olurlar. Mesela DEMİROKSİT MAK (müsaade edilen azami konsantrasyon) değeri 10mg/m3 olup, üzerindeki değerlerde akciğer hastalığı olan SİDEROSİS’e sebebiyet verebilir.

Kaynakla Çalışırken Alınacak Önlemler

• Gaz tüpleri düşmeye karşı kelepçe ya da zincir ile sabitlenmelidir.
• Taşıma işlemleri araba ile yapılmalıdır.
• Gaz tüpleri ısı kaynağından uzakta olmalıdır.
• Hortumlar ve kablolar ezilmeye karşı korunmalıdır.
• Bütün elektrik tesisatının ve kaynak makinasının topraklaması tam olmalı, tüpler üzerindeki manometreler sık sık kontrol edilmelidir.
• Kaynak pensleri akımı geçirmeyecek şekilde iyi izole edilmiş olmalıdır.
• Tüplerin ne ve dara ağırlıkları üzerindeki kartlara işlenmiş olmalıdır.
• Tüpler uygun havalandırması olan depolarda güneş ışığına maruz kalmayacak şekilde ve yanıcı ve yakıcı tüpler olarak ayrı ayrı stoklanmalıdır.
• Boş tüpler dolu tüplerden ayrı yerde toplanmalıdır.
• Yanıcı gaz tüplerinin depolandığı yerlerde ateş ve ateşli maddeler kesinlikle bulundurulmamalıdır.
• Alev geri tepmesi oluşması (şalomada alevin tutuşturulmasıyla birlikte oluşan geri yanma durumu) önlenmelidir.
• Muhafaza başlıkları daima tüplerin üzerinde takılı olmalıdır.

Kaynak işlerinde Risk Değerlendirme